İLK 4 TOPLANTISI KAPSAMINDA MOBBİG’İN KURULUŞU VE TARİHÇESİ
Prof. Dr. H. Çetin Türkçü

Günümüzde ülkemiz mimarlık akademik camiasının en önemli kurumlarından biri hiç şüphesiz ki MOBBİG’dir (Mimarlık Okulları Bölüm Başkanları İletişim Grubu). Mayıs 2012’de 34’üncü toplantısını yapacak olan MOBBİG’innasıl oluştuğu, nereden nereye geldiği, kurumsallaşma süreci gibi tüm gelişimlerini kayıt altına alarak kurumsal hafızaya kazandırmak için MOBBİG XXVII’de Nur Esin, H. Çetin Türkçü ve Selahattin Önür’den oluşan bir komisyonun kurulmasına karar verilmişti.

Böylece çalışmalarına başlayan komisyonumuz bu süreç içinde tüm mimarlık bölümlerine yazılar göndererek ellerinde MOBBİG’e ilişkin bilgi ve belgeleri olanların Selahattin Önür’e iletmelerini istemiştir. Gelen tüm bilgiler Selahattin Önür’ün titiz çalışmasıyla şekillendirilmiş olup birazdan bilginize sunulacaktır. MOBBİG’in kuruluş çalışmalarına başından itibaren katılmış biri olarak da ilk 4 toplantıyı detaylı anlatmanın MOBBİG’in gelişimine ışık tutacağını düşündüm.

1994 -1996 yıllarında Türkiye mimarlık okulları günümüzdeki Bologna sürecine hazırlanma çalışmalarını aratmayacak kapsamlı bir uğraş içindeydi. Bunun nedeni akademik başka sorunların daha da önünde ODTÜ mimarlık fakültesinin mimarlık lisans eğitimini 4 yıldan 5 yıla çıkarma önerisini üniversite senatosuna götürmesi ve onaylatmasıydı. Ancak diğer dallarda lisans bölümlerinin tümünün 4 yıl olduğu ülkemizde böyle bir talebin YÖK ve Üniversitelerarası Kurulda kabul edilmesi için mimarlık eğitim camiasının görüşlerinin alınması ve bu isteğin tüm bölümlerce kabullenerek bir bütün olarak hareket etmesi sağlanmalıydı. Bu amaçla ODTÜ rektörü ve Üniversitelerarası Kurul Fen-Teknik Bilimleri Eğitim Konseyi başkanı sıfatıyla Prof. Dr. Suha Sevük imzalı bir yazı 31.3.1995 tarihinde mimarlık bölümlerine gönderilmiş ve bu konuda görüşleri istenmişti. Böylece mimarlık bölümleri arasında yoğun bir yazışma trafiği başlatılmış oldu. DEÜ mimarlık bölümü akademik kurullarında  bu konu yoğun bir şekilde tartışıldı ve 5 yıllık lisans eğitimini desteklediğimizi resmi bir yazıyla ODTÜ mimarlık bölüm başkanlığına gönderdiğimizi hatırlıyorum.

1994-95 yıllarında KKTC ve İTÜ’deki bazı doktora ve doçentlik jürileri nedeniyle bir araya geldiğimizde jüri bitim sonralarında mimarlık bölümlerinin sorunlarının tartışabileceği bir platformun eksikliği sık sık gündeme getiriliyordu. Bu kapsamda Prof. Dr. Mine İnceoğlu’nun duayen bir Fakültenin Mimarlık Bölüm baş­kanı olarak mimarlık bölüm başkanlarını bir toplantıya davet etmesi dile getirilmişti. Prof. Dr. Mine İnceoğlu 15 Mart 1996‘da ulaşabildiği mimarlık bölüm başkanlarını İTÜ Mimarlık Fakültesine davet etti. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, 326 Nolu salondaki toplantıya 11 mimarlık bölüm başkanı katıldı. Konuşmalarımız 2 noktada yoğunlaşmıştı. Birinci noktada mimarlık bölümlerinin genel sorunları ve lisans eğitimsüresinin 5 yıla çıkarılmasının olumlu ve olumsuz yanları tartşıldı. İkinci yoğun tartışma konusu da mimarlık bölümlerinin nasıl örgütlenebileceği üzerine yoğun­laş­mıştı. Henüz ismi dahi konulmamış olan bu grup DEÜ mimarlık bölüm başkanı sıfatıyla benim davetim üzerine 2. toplantıyı DEÜ, Mimarlık fakültesinde 1996 Mayıs ayında yapma kararını alarak da­ğıldı. Bu vesile ile MOBBİG’in kurulmasında en büyük emeğin ve katkının İTÜ mimarlık bölüm başkanı Prof. Dr. Mine İnceoğlu’na ait olduğunu  belirtmek isterim. Kendisini şük­ranla anıyorum.

MOBBİG isminin de kabul edildiği, çalışma esaslarının belirlendiği 2. MOBBİG 10.Mayıs.1996’da, DEÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümünün ev sa­hipliğinde, Alsancak’taki eski Mimarlık Fakültesi binasında gerçekleşti. 10 mimarlık bölümünden (Anadolu Ü., Balıkesir Ü., Dicle Ü.,   DAÜ (KKTC), DEÜ, İTÜ, İYTE, SDÜ, Uludağ Ü., YTÜ) temsilcilerinin katıldığı bu toplantıda da konuşmalar 2 konuda yoğunlaştı. Önce kurumsallaşma yolundaki tartışmalar yapıldı. DEÜ Mimarlık Bölümü örgütlenme bi­çimi olarak 2 öneri hazırlamıştı. Dernek olmak veya iletişim grubu olmak. Dernek olmanın çok sorun yara­tacağı konusunda fikir birliği oluştu. Böylece her hangi bir yasal biçime girme­den, bir sivil toplum kuruluşu gibi bir iletişim grubu kurma fikri kabul gördü ve bölümümü­zün hazırlayarak önerdiği MOBBİG, yani Mimarlık Okulları Bölüm Başkanları İletişim Grubu adı kabul edildi. MOBBİG isminin DEÜ Mimarlık Bölümünce hazırlanmış ve bölümümüzde yapılmış olan 2. MOBBİG toplantısında kabul edilmiş olmasından dolayı gurur duyuyoruz.

Bu 1 günlük top­lantıda kurumsallaşma yolunda birçok esaslar kararlaştırıldı. Bunları şöyle özetleyebilirim:

  • Toplantılar yılda 2 kez yapılacak.
  • İlk toplantı Mayıs başında, 2. toplantı Ekim sonu – veya Kasım’da olacak.
  • Tercihan Perşembe Cuma günleri seçilip, cumartesi günü çevre gezilerine olanak sağla­nacak.
  • Her toplantıda bir sonraki toplantı yeri ve tarihi belirlenecek.
  • Her dönem İletişim grubunun başkanlığı ve sekreteryası toplantı yapılacak bölüme verilecek. 2 toplantı arasında ilgili bölüm başkanları işbirliğinde çalışacak.
  • Toplantılara Bölüm başkanı veya temsilcisi katılacak.
  • Bölüm başkanı değiştiğinde, bilgi akışındaki kopukluğu önlemek için eski bölüm baş­kanı ile birlikte gelinecek.

Bunlar benim aklımda kalan bazı kararlar. Daha sonra ODTÜ’deki 4. toplantıda bunların bir sayfada toparlanıp bir MOBBİG Tüzüğü olarak bastırılmış olduğunu hatırlıyorum. ODTÜ’de bunun bir örneğini bulabiliriz.   

Tartışılan akademik konuların arasında 5 yıllık lisans eğitimi konusu yine büyük bir yer tuttu. Üniversite sınavlarındaki usulün merkezi sınav ve veya yetenek sınavı şeklinde olup olamayacağının araştırılması istendi.

Bir sonraki 3. MOBBİG toplantısının DAÜ’nün daveti üzerine Magosa’da yapılması kararlaştırıldı.

8-9 Kasım. 1996 tarihinde DAÜ’de  gerçekleşen 3. MOBBİG her şeyi ile yerine oturmuş ilk toplantımızdı. 1.ci ve 2.ci toplantılarımız 1 günlük olmuştu. Öğle yemeklerimizi öğrenci – hoca kafeteryalarından temin etmiş, çay ve kahve molası dahi vermeyip toplantı masası üzerine serpiştirdiğimiz kuru pastalarla idare et­miştik. DAÜ ise çok güzel bir hazırlık yapmıştı. Perşembe ve Cuma günkü resmi toplantı­lara ek olarak vakti olanlar için cumartesi ve Pazar günü Kıbrıs’ta geziler hazırlanmıştı. Bu kap­samda Magosa, Lefkoşa, Girne gezileri olmuştu. DAÜ’deki resmi top­lantı da çok yoğundu.

Toplantıya 8’i Türkiye’den 5’i KKTC’den olmak üzere  13 bölüm katıldı. Konuşulan konular arasında mimarlık lisans eğitiminin 5 yıla çıkarılması, öğrenci seçme sis­temi, baraj ve hazırlık sınıfı, eşkredilendirme ve yatay geçişler, özel ve vakıf üniversitelerin durumu gibi gerçekten çok ciddi ve halen birçoğunu tartıştığımız konular ele alınmıştı. Yine ilk kez toplantı tutanakları hazırlanıp 7. Şubat.1997 tarihinde bütün bölüm başkanlıklarına fakslanarak gönderildi.

4. MOBBİG  2-3 Mayıs 1997’de  O.D.T.Ü. Mimarlık Fakültesi’nde toplandı. Katılan bölüm sayısı 16 idi (12 Türkiye’den, 4 KKTC’den). Gündemin en ağırlıklı konusu  mimarlıkta 5 yıllık lisans eğitiminin YÖK başkanı Kemal Gürüz’e sunulmasıydı. YÖK binasında Kemal Gürüz başkanlığında yapılan toplantı yoğun tartışmalara sahne oldu. Tüm bölüm başkanları 5 yıllık lisans eğitimini desteklemişti. Kemal Gürüz’ün çeşitli soruları tatminkar bir şekilde cevaplandırıldı. Olumlu bir sonuç çıkacağı umuduyla toplantıdan ayrıldık, ancak sonradan bir rektörün etkisiyle konunun reddedildiğini öğrendik.

Yıllarca  2 günlük düzenlenen MOBBİG toplantılarına 22. ve 23. toplantılarda bir de bu­çuk­lar eklenmişti. Bahçeşehir Üniversitesindeki 22. MOBBİG, mimarlık eğitiminin Bologna sü­recine uyumu konusundaki tartışmaların yoğunluğu nedeniyle 1 ay sonra 16. Hazi­ran.2006’da 225’uncu MOBBİG olarak Mimar Sinan Üniversitesinde, 12-13 Kasım 2006’da İstanbul Kültür Üniversitesindeki 23. MOBBİG de, 235 olarak 15. Aralık.2006’da İTÜ’de ara toplan­tılarla tamamlanmıştı.

Değerli arkadaşlarım. Bugün 34. MOBBİG toplantısı gerçekleşiyor. 10-15 kişinin katıldığı toplantılardan büyük salonlarda toplanır hale gelindi. Kurumsallaşma yolunda çok büyük adımlar atıldı.

Artık toplantılarda incelenen ve uzlaşılan konuların gerçekleşmesini sağlamak için daha büyük gayret göstermeliyiz.

Saygılarımla.

Prof. Dr. H. Çetin Türkçü